فواید سلامتی چای سیاه

ترکیبات شیمیایی چای سیاه

سرشار از آنتی اکسیدان‌های معروف به پلی فنول‌ها و کاتچین‌ها است. ظرفیت اکسیداسیون آن بیش از سایر چای‌های سفید و سبز است.

ترکیبات موجود در آن یعنی تی‌فلاوین و Thearubigin، علاوه بر اینکه به چای رنگ تیره و طعم بی نظیری می‌ بخشند، مزایای سلامتی فراوانی نیز ارائه می‌دهند.

چای شیرین نشده کالری جزئی یا بدون کالری است و حداقل سدیم، پروتئین و کربوهیدرات را شامل می‌شود. چای سیاه قوی اکسیده‌تر است و در نتیجه از چای اوولون، سفید یا سبز بیشتر سودمند است. 1
 

خواص چای  سیاه

 

1) تاثیر چای بر دندان

چای برای سلامت دهان و دندان مفید است. بررسی‌های اخیر پژوهشگران دانشگاه شیکاگو نشان داده است پلی فنل موجود در چای سیاه با غیر فعال کردن آنزیم‌های باکتری‌های دهانی, موجب عدم فعالیت آنها شده و در نتیجه پلاک‌های دندانی غیر فعال شده و از پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری می‌شود.

البته در این بررسی چای سیاه به صورت یک دهان شویه استفاده شده است اما نوشیدن چای هم به از بین بردن پلاک‌ها کمک می‌کند.

چای به علت داشتن مقدار قابل ملاحظه‌ای تانن و فلوئوراید، از فساد، پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان‌ها جلوگیری می‌کند.

بررسی‌های دانشمندان ژاپنی نشان داده کودکانی که چای می‌نوشند خیلی کم به پوسیدگی و کرم خوردگی دندان دچار می‌شوند.

ژاپنی‌ها به تازگی یک نوع خمیردندان ساخته و به بازار عرضه کرده‌اند که پایه ساخت آن تانن است.

شاید علت این تصور غلط مواد قندی و شیرین کننده‌هایی است که همراه چای مصرف می‌شود و موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.

بهتر است چای را بدون قند بنوشید، یا قند یا شکر را به صورت حل شده در چای مصرف کنید و برای جلوگیری از پوسیدگی و رنگ گرفتن دندان‌ها بعد از صرف چای دهان و دندان‌هایتان را با آب بشویید.
 

2) تاثیر چای بر قلب

نوشیدن چای به بیماران قلبی توصیه می‌شود. چای از ایجاد لخته‌های خطرناک خون که به حملات قلبی و سکته منجر می‌شود پیشگیری می‌کند.

مطالعات نشان می‌دهد که سطح چربی خون و فشار خون بعضی مصرف‌کنندگان چای پایین‌تر از دیگران است.

دانشمندان روسی پس از اجرای طرح‌های تحقیقاتی گسترده روی بیماران دریافته‌اند که چای، آثار نیرومندی برای به تاخیر انداختن پیشرفت تصلب شرایین و تقویت عروق مویین و رقیق کردن خون و کاهش فشارخون دارد.

تحقیقات دیگر نیز آثار مفید چای را در حمایت عروق قلبی تایید می‌کند. در اواخر سال‌های 1960 دانشمندان آزمایشگاه لارونس لیومور در دانشگاه کالیفرنیا میزان تصلب شرایین در شریان‌های قلب حدود 300 نفر از قفقازی‌ها که عادت به خوردن قهوه داشتند و 100 نفر چینی که چای می‌نوشیدند را اندازه گیری کردند.

نتایج این مطالعه 14 ساله نشان داد، گروهی که چای می‌نوشیدند یک سوم کمتر از گروهی که قهوه مصرف می‌کردند دچار آسیب‌های قلبی و عروقی شده‌اند.

همچنین چای، مخصوصا چای نه چندان پر رنگ، از تشکیل آتروما (تشکیل پلاک‌های انسداد عروقی) در آئورت جلوگیری می‌کند.

نتیجه یک آزمایش که در آن تعدادی خرگوش به عنوان نوشابه چای خورده‌اند، نشان داد که این خرگوش‌هایی که آب ساده خورده اند کمتر دچار ناراحتی و آسیب آئورت شده،اند. تحقیقات ژاپنی‌ها در سال‌های 1980 نشان می‌دهد که چای، کلسترول و تری گلیسرید خون را کاهش می‌دهد.


 

3) تاثیر چای بر جذب آهن

مصرف چای بعد از غذا، به هضم غذا به ویژه غذاهای چرب کمک می‌کند. تانن موجود در چای از جذب آهن پیشگیری می‌کند، به همین دلیل نوشیدن روزانه یک فنجان چای به بیماران مبتلا به هموکروماتوز توصیه می‌شود نوشیدن چای 2 ساعت بعد از غذا باشد.
 

4) تاثیر چای بر اعصاب

بعضی‌ ها چای می‌ نوشند چون معتقدند چای خاصیت آرام‌ بخش دارد اما بعضی‌ها هم می‌گویند چای شادی‌آور و نشاط‌آور است.

واقعیت این است که هر دوی این صحبت‌ها درست است. چای تا پیش از دو دقیقه از دم کشیدن اثر محرک دارد اما پس از مدتی به تدریج از خاصیت محرک بودن آن کمتر شده و خاصیت آرام‌بخشی آن بیشتر می‌شود. پس از گذشت 5 دقیقه از دم کشیدن چای، بیشتر کافئین چای خارج می‌شود.
 

5) چای ضد سرطان است

چای 30 نوع آنتی اکسیدان دارد و بررسی‌ها نشان داده است که مصرف چای احتمال ابتلا به سرطان کلیه را کاهش می‌دهد و افرادیکه در روز یک فنجان چای می‌نوشند در مقایسه با افرادی که چای نمی‌نوشند 15 درصد کمتر دچار سرطان کلیه می‌شوند.

فلاونیدها گروهی از پلی‌فنل‌ها هستند که به طور طبیعی در چای وجود دارند. به نظر می‌رسد سطوح بالای این پلی‌فنل‌ها در بدن می‌تواند علاوه بر ویروس‌ها با سرطان‌های لوزالمعده، کولون، مثانه، پروستات، و سینه نیز مقابله کند.

در ژاپن خوردن حداقل 10 فنجان چای در روز با کاهش خطر سرطان معده همراه بوده است.

همچنین مطالعات متعددی در ارتباط با تاثیر مثبت چای در پیشگیری از سرطان ریه و رحم انجام شده است.

محققان ژاپنی معتقدند در میان مواد طبیعی ضد سرطان چای رتبه اول را دارد. عده ای از دانشمندان درجه اول موسسه ملی ژنتیک ژاپن طی گزارشی اعلام کردند که در چای سبز ژاپن نوعی تانن وجود دارد که خاصیت ضد موتاسیون سلولی دارد و در نتیجه از عوامل ضد سرطان است.

میان صد ها نوع گیاهی که محققان ژاپنی در یک برنامه وسیع مطالعاتی به منظور یافتن بهترین و موثرترین گیاه ضد موتاسیون سلولی مورد بررسی قرار دادند، چای سبز در آزمایشگاه موثرترین ماده بوده است. بررسی‌ها نشان داده است افرادی که اغلب چای سبز می‌نوشند احتمال ابتلا به سرطان معده در آنها کمتر از دیگران است.
 

6) تاثیر چای بر سوخت و ساز بدن

چای یک نوشیدنی کم کالری است و یک فنجان چای حدود چهار کالری دارد. به علاوه چای متابولیسم را بیشتر می‌کند و با بالا رفتن سوخت و ساز بدن موجب می‌شود کالری بیشتری مصرف شود و چربی‌ها راحت‌تر و زودتر سوزانده می‌شوند.

مصرف چای موجب می‌شود آب بیشتری بنوشیم و آب از موادی است که برای شکسته شدن سلول‌های چربی لازم است.

چای به علت خاصیت ادرارآوری که دارد، به دفع سموم بدن کمک می‌کند. البته افرادی که اضافه وزن دارند بهتر است چای را بدون قند و مواد شیرین کننده و چاشنی‌های پرکالری مصرف کنند.
 

7) تاثیر چای بر پوست

200 میلی لیتر چای، 44 میلی گرم کافئین دارد که دریافت این مقدار کافئین می‌تواند در رفع خستگی بدن و به ویژه پوست به عنوان عضوی بسیار فعال کمک کند. خواص ضد سرطانی چای نیز از جمله مواردی است که می‌تواند در حفظ سلامت پوست موثر باشد، به طوری که ترکیبات پلی فنلی موجود در چای مانع فعالیت ترکیبات سرطان زا به ویژه ترکیبات نیتروزی می‌شود که در فراورده‌های گوشتی وجود دارد و این خواص آنتی اکسیدانی، پیری زودرس پوست را به تاخیر می‌اندازد.

مطالعات نشان داده‌اند که بالا بودن چربی خون از عواملی است که فرایند پیری را در بدن تسریع می‌کند و نوشیدن چای به خصوص چای سبز به دلیل فلاونوئیدهائی که دارد سطح چربی خون به خصوص کلسترول بد را کاهش می‌دهد.به علاوه چای، به دلیل کافئین بالائی که دارد، یک محرک بوده و جریان خون را در سطح پوست افزایش می‌دهد و موجب دفع مواد زاید می‌شود که این کار، هم خستگی پوست را کاهش می‌دهد و هم موجب تغذیه بهتر آن می‌شود و موجب می‌شود سلول‌ها شادابی خود را حفظ کنند.
 

8) تاثیر چای بر کلیه

سلول‌ های کلیه بیشترین تماس را با رادیکال‌های آزاد دارند و چای به دلیل داشتن آنتی اکسیدان از سلامت کلیه محافظت می‌کند.

پلی فنول‌های موجود در چای سبز عملکرد کلیه را در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه بهبود می‌بخشند. پلی فنل‌ها، آنتی اکسیدان‌هایی هستند که سلول‌های انسان را از آسیب محافظت می‌کنند. چای دارای مقادیر کم سدیم و مقدار زیادی پتاسیم است و از آنجا که بیماران مبتلا به بیماری کلیوی در مرحله پایانی باید مصرف پتاسیم خود را محدود کنند، به این مسئله توجه داشته باشند.
 

9) تاثیر چای بر حافظه

نوشیدن مرتب چای، حافظه را تقویت کرده و راه جدیدی برای پیشگیری و درمان آلزایمر است. آلزایمر، بیماری تحلیل برنده اعصاب است که در آن ماده ای شیمیایی به نام استیل کولین در مغز کم می‌شود. چای با مهار آنزیم کولین استراز، روند آلزایمر را به تاخیر می‌اندازد. 2
 

مضرات چای سیاه در طب سنتی

باید دانست مانند هر گیاه دیگری، چای نیز اگر به‌جا و درست استفاده نشود، می‌تواند موجب بروز عوارضی شود که از جمله احساس ترشی در دهان، سردرد، دامن‌زدن به گرمی و خشکی بدن در برخی افراد، بی‌خوابی و… را می‌توان ذکر کرد.

احمدرضا درستی مطلق، متخصص تغذیه، درباره مضرات چای سیاه چنین می گوید: « از دید علمی چای چند مزیت دارد و یکی از مزیت‌های آن این است که یک لیوان چای، فلوئور مورد نیاز یک فرد را در طول روز تأمین می‌کند و مصرف ۳ لیوان چای در روز مانعی ندارد.

اگر بیش از ۵ لیوان چای سیاه در روز مصرف شود، به بدن ضرر می‌رساند و موجب افزایش فلوئور بدن و بروز فلوئوریست در بدن و بروز نقاط قهوه‌ای رنگ بر روی دندان می‌شود، دندان‌ها را از بین می‌برد و استخوان را نیز پوک می‌کند.

چای را باید با فاصله نیم ساعت بعد از غذا مصرف کرد به دلیل اینکه از جذب آهن در بدن پیشگیری می‌کند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که چای را همراه با غذا مصرف نشود.

چای سرشار از آنتی اکسیدان است و زمانی که حرارت می‌بیند و دم می‌کشد، تغییراتی را از خود نشان می‌دهد.

مواد آنتی اکسیدانی موجود در چای بر اثر حرارت طولانی مدت از بین می‌روند و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد.

بهتر است که چای را بعد از غذا و با فاصله ۲ ساعت مصرف کرد به دلیل اینکه مصرف چای بعد از غذا، تمام آهن غذا را از بین می‌برد و مانع جذب آن در بدن می‌شود.»

محمد صالحی سورمقی استاد فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز می‌گوید: « افراد روزانه به یک‌هزار و ۵۰۰ میلی گرم کافئین نیاز دارند که این مقدار ضرری برای بدن ایجاد نمی‌کند ولی متخصصان توصیه می‌کنند که افراد روزانه یک‌هزار میلی گرم کافئین مصرف کنند؛ به طور معمول یک لیوان نوشابه کولا ۷۰ میلی گرم کافئین دارد و یک لیوان چای ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد که مصرف روزانه ۱۰ لیوان چای مشکلی ایجاد نمی‌کند.

زنان حامله در دوران بارداری خود به ۳۵۰ میلی گرم کافئین احتیاج دارند و به دلیل اینکه کافئین موجب تحریک می‌شود، زنان باردار می‌توانند روزانه ۳ لیوان چای مصرف کنند.

به دلیل اینکه مردم تمام دنیا از این نوشیدنی استفاده می‌کنند، تحقیقات فراوانی در این خصوص صورت گرفته و در هیچ مقاله معتبری سرطان‌زایی و مضرات چای مطرح نشده است.»


 

مضرات چای کهنه دم

چای جوشیده دارای رنگ سیاه، بو و مزه‌ای نامطبوع است و مصرف آن موجب بروز یبوست در افراد می‌شود.

چای جوشیده سرشار از مواد قابضی به نام تانن است که بر اثر جوشیدن چای وارد آن می‌شود و رنگ و مزه چای را تغییر می‌دهد.

چایی که بیشتر از ۱۰ دقیقه دم بکشد، کهنه به شمار می‌رود و نوشیدن این چای کهنه موجب افزایش خستگی در فرد خواهد شد.

چای کهنه دم ترشح اسید معده را تحریک می کند و به دلیل ماهیت اسیدی در بروز زخم معده موثر است.

به دلیل وجود مواد مصنوعی در چای های کیسه ای، این قبیل چای ها در مدت زمان کمتری نسبت به چای معمولی رنگ می دهند.

از عوارض مصرف چای کیسه ای و کهنه دم می توان به ریفلاکس و مشکلات گوارشی اشاره کرد.

این موارد در مورد دمنوش های گیاهی آماده نیز صدق می کند و دمنوش باید با استفاده از ترکیبات گیاهی و توسط خود فرد تهیه شود. 3

پی نوشت:
1.www.fararu.com
2.www.delgarm.com
3.www.hidoctor.ir